کولر گازی یکی از دستگاه های پرکاربرد و مفید در فصول گرم سال است که با تبادل گرما بین محیط داخلی و خارجی، دمای مطلوب را در محل ایجاد می کند. این دستگاه از قسمت های مختلفی تشکیل شده است که هر یک نقش خاصی در عملکرد آن دارند. یکی از این قسمت ها لوله برگشت کولر گازی است که وظیفه انتقال گاز مبرد از کندانسور به اواپراتور را بر عهده دارد. این لوله معمولا از جنس مس یا آلومینیوم است و در مسیر خود امکان دارد چندین خم و پیچ داشته باشد. گاهی اوقات امکان دارد شاهد این باشید که لوله برگشت کولر گازی یخ زده و برفک زده است. در این مقاله قصد داریم علت یخ زدن لوله برگشت کولر گازی را بررسی کرده و راهکارهای رفع و پیشگیری از آن را ارائه دهیم.
لوله برگشت کولر گازی کدام است؟
لوله برگشت کولر گازی لوله ای است که از کندانسور (قسمت بیرونی کولر گازی) به اواپراتور (قسمت داخلی کولر گازی) متصل می شود و گاز مبرد را از کندانسور به اواپراتور منتقل می کند. این لوله معمولا ضخیم تر از لوله رفت کولر گازی است که از اواپراتور به کندانسور متصل می شود و مایع مبرد را از اواپراتور به کندانسور منتقل می کند. لوله برگشت کولر گازی معمولا در زیر لوله رفت کولر گازی قرار دارد و با رنگ متفاوتی از آن مشخص می شود.
علت یخ زدن کولر گازی و راهکارهای جلوگیری از آن
علت یخ زدن لوله برگشت کولر گازی
عوامل مختلفی می توانند باعث یخ زدن لوله برگشت کولر گازی شوند. در ادامه به برخی از این عوامل اشاره می کنیم:
عدم عملکرد درست فن بلوور یا فن داخلی
فن بلوور یا فن داخلی قسمتی از اواپراتور است که وظیفه جریان دادن هوا را بر عهده دارد. این فن باعث می شود که هوای گرم از محیط داخلی گرفته شده و با عبور از کویل های اواپراتور که گاز مبرد در آن ها جریان دارد، سرد شده و دوباره به محیط برگردد. اگر این فن به دلیل خرابی، آلودگی یا انسداد کار نکند، جریان هوا کاهش می یابد و باعث می شود که گاز مبرد در کویل ها خنک نشود و دمای آن کاهش نیابد. در نتیجه گاز مبرد با دمای بالا وارد لوله برگشت می شود و با تفاوت دمای زیاد با محیط بیرونی، یخ زده و برفک زده می شود.
عدم وجود گاز کافی علت یخ زدن لوله برگشت کولر گازی
گاز مبرد یا فریون ماده ای است که در سیکل سرمایشی کولر گازی نقش اصلی را دارد. این ماده با تغییر حالت از مایع به گاز و برعکس، گرما را از محیط داخلی به محیط خارجی منتقل می کند. اگر کولر گازی به دلیل نشتی، جا به جایی یا سایر عوامل، کمبود گاز مبرد داشته باشد، فشار و دمای گاز مبرد در سیستم کاهش می یابد و باعث می شود که گاز مبرد در کویل اواپراتور خنک نشود و یخ زده شود. این یخ باعث می شود که جریان گاز مبرد در لوله برگشت مسدود شود و باعث یخ زدن لوله برگشت کولر گازی شود.
گرفتگی لوله ها یا قطعات داخلی داکت اسپلیت
داکت اسپلیت نوعی کولر گازی است که از یک کندانسور و چندین اواپراتور تشکیل شده باشد. این کولر گازی از یک داکت یا لوله هوایی استفاده می کند که هوای سرد را به اتاق های مختلف منتقل می کند. اگر این داکت یا لوله هوایی به دلیل آلودگی، خرابی یا انسداد، جریان هوا را کاهش دهد، باعث می شود که گاز مبرد در کویل اواپراتور خنک نشود و یخ زده شود. این یخ باعث می شود که جریان گاز مبرد در لوله برگشت مسدود شود و باعث یخ زدن لوله برگشت کولر گازی شود.
عدم وجود جریان هوا در کویل اواپراتور علت یخ زدن لوله برگشت کولر گازی
از علت یخ زدن لوله برگشت کولر گازی می توان به عدم وجود جریان هوا در کویل اوپراتور اشاره نمود. کویل اواپراتور قسمتی از اواپراتور است که گاز مبرد در آن جریان دارد و با تبادل گرما با هوا، هوا را سرد می کند. اگر جریان هوا در کویل اواپراتور کاهش یابد، باعث می شود که گاز مبرد در کویل اواپراتور خنک نشود و یخ زده شود. عواملی که می توانند جریان هوا را در کویل اواپراتور کاهش دهند عبارتند از:
- آلودگی یا گرد و غبار روی کویل اواپراتور
- انسداد یا بسته شدن فیلتر هوا
- نصب اواپراتور در محلی با فاصله کم از دیوار یا سقف
- نصب اواپراتور در محلی با دمای بالا یا رطوبت زیاد
نصب دستگاه در محلی با سرمای زیاد
اگر کولر گازی در محلی با دمای پایین نصب شود، ممکن است باعث شود که گاز مبرد در لوله برگشت کولر گازی یخ زده شود. این امر به دلیل این است که گاز مبرد با دمای بالا از کندانسور خارج می شود و با تفاوت دمای زیاد با محیط بیرونی، یخ زده و برفک زده می شود. این مشکل معمولا در فصول سرد سال یا در مناطق سردسیر بیشتر رخ می دهد.
عدم سرویس به موقع دستگاه، علت یخ زدن لوله برگشت کولر گازی
کولر گازی مانند هر دستگاه دیگری نیاز به سرویس و نگهداری دوره ای دارد. اگر کولر گازی به مدت طولانی بدون سرویس باشد، ممکن است باعث شود که قطعات داخلی آن آلوده، ساییده یا خراب شوند و باعث اختلال در عملکرد آن شوند. این اختلال می تواند باعث کاهش فشار و دمای گاز مبرد، کاهش جریان هوا، افزایش مصرف برق و یخ زدن لوله برگشت کولر گازی شود.
استفاده بیش از حد و نبود خاموشی
اگر کولر گازی به صورت مداوم و بدون وقفه کار کند، ممکن است باعث شود که گاز مبرد در سیستم از دست برود و فشار و دمای آن کاهش یابد. این مشکل می تواند باعث یخ زدن لوله برگشت کولر گازی شود. برای جلوگیری از این مشکل، باید از کولر گازی به صورت معقول و با توجه به شرایط محیطی استفاده کرد و زمانی که نیازی به آن نیست، آن را خاموش کرد.
راهکارهای رفع یخ زدن لوله برگشت کولر گازی
اگر لوله برگشت کولر گازی یخ زده شده باشد، باید ابتدا علت این مشکل را پیدا کرده و سپس راهکار مناسب را انجام داد. در ادامه به برخی از راهکارهای رفع یخ زدن لوله برگشت کولر گازی اشاره می کنیم:
- اگر عدم عملکرد درست فن بلوور یا فن داخلی علت باشد، باید این فن را تعمیر یا تعویض کرد.
- اگر علت، عدم وجود گاز کافی باشد، باید گاز مبرد را تعویض یا تکمیل کرد.
- در صورتی که علت یخ زدن ایجاد گرفتگی لوله ها یا قطعات داخلی داکت اسپلیت باشد، باید این لوله ها یا قطعات را تمیز یا تعویض کرد.
- اگر علت عدم وجود جریان هوا در کویل اواپراتور باشد، باید عواملی که جریان هوا را کاهش می دهند را برطرف کرد. برای مثال، کویل اواپراتور را تمیز کرد، فیلتر هوا را تعویض کرد، اواپراتور را در محلی با فاصله مناسب از دیوار یا سقف نصب کرد یا اواپراتور را در محلی با دمای معقول و رطوبت کم نصب کرد.
- در صورتی که علت یخ زدن لوله نصب دستگاه در محلی با سرمای زیاد باشد، باید دستگاه را در محلی با دمای مناسب نصب کرد یا از عایق های حرارتی برای جلوگیری از تفاوت دمای زیاد استفاده کرد.
- عدم سرویس به موقع دستگاه نیز می تواند یک علت باشد، که در این صورت، باید دستگاه را به صورت دوره ای توسط متخصصین مجاز سرویس و نگهداری کرد.
- اگر علت یخ زدن لوله استفاده بیش از حد و نبود خاموشی باشد، باید از کولر گازی به صورت معقول و با توجه به شرایط محیطی استفاده کرد و زمانی که نیازی به آن نیست، آن را خاموش کرد.
چگونه از یخ زدن لوله برگشت کولر گازی جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از یخ زدن لوله برگشت کولر گازی، باید از عواملی که باعث این مشکل می شوند، اجتناب کرد. برای این منظور، می توان از راهکارهای زیر استفاده کرد:
- از کولر گازی با کیفیت و مطابق با استانداردهای ملی و بین المللی خریداری کرد.
- کولر گازی را توسط متخصصین مجاز و با رعایت دقت و احتیاط نصب کرد.
- کولر گازی را به صورت دوره ای و با توجه به دفترچه راهنمای دستگاه سرویس و نگهداری کرد.
- از کولر گازی به صورت معقول و با توجه به شرایط محیطی استفاده کرد و زمانی که نیازی به آن نیست، آن را خاموش کرد.
- از عایق های حرارتی برای جلوگیری از تفاوت دمای زیاد بین لوله برگشت کولر گازی و محیط بیرونی استفاده کرد.
- در صورت بروز هرگونه خرابی یا نشتی در کولر گازی، سریعا با متخصصین مجاز تماس گرفت و مشکل را رفع کرد.
آیا علت یخ زدن لوله برگشت کولر گازی پنجره ای با اسپیلت فرق می کند؟
کولر گازی پنجره ای نوعی کولر گازی است که تمام قسمت های آن در یک بدنه قرار دارد و در پنجره یا دیوار نصب می شود. کولر گازی اسپیلت نوعی کولر گازی است که از دو قسمت کندانسور و اواپراتور تشکیل شده است و با لوله های مسی به هم متصل می شوند. این دو نوع کولر گازی از یک سیکل سرمایشی و یک نوع گاز مبرد استفاده می کنند و در اصل عملکرد یکسانی دارند.
به طور کلی، یخ زدن لوله برگشت کولر گازی پنجره ای و اسپیلت از یک علت و یک راهکار برخوردار است. اما برخی از نکاتی که باید در نظر گرفته شوند عبارتند از:
- کولر گازی پنجره ای معمولا در محلی با دمای پایین نصب نمی شود و بنابراین احتمال یخ زدن لوله برگشت آن کمتر است.
- کولر گازی اسپیلت معمولا دارای سیستم های حفاظتی است که در صورت یخ زدن لوله برگشت، دستگاه را خاموش می کنند و جلوگیری از خرابی بیشتر می کنند.
- کولر گازی اسپیلت معمولا نیاز به سرویس و نگهداری بیشتری از کولر گازی پنجره ای دارد و بنابراین باید به صورت دوره ای توسط متخصصین مجاز بررسی و تعمیر شود.
جمع بندی
در این مقاله، علت یخ زدن لوله برگشت کولر گازی و راهکارهای رفع و پیشگیری از آن را بررسی کردیم. ما دیدیم که یخ زدن لوله برگشت کولر گازی می تواند باعث کاهش کارایی و خرابی کولر گازی شود و باید از عواملی که باعث این مشکل می شوند، اجتناب کرد. ما همچنین دانستیم که چگونه می توان از آن جلوگیری کرد.