کپسول گاز R134a

گاز R134a یک نوع گاز مبرد هیدروفلوروکربن (HFC) است که در سیستم‌های تهویه مطبوع و یخچال‌ها استفاده می‌شود. این گاز مبرد برای جایگزینی گاز مبرد R12 که در گذشته مورد استفاده قرار می گرفت، توسعه داده شد. در ادامه شما را با این نوع گاز بیشتر آشنا می سازیم.

گاز R134a چیست؟

R134a یک نوع گاز مبرد یا برودتی است که از سه اتم هیدروژن، اکسیژن و فلوئور تشکیل شده است. این گاز برای تولید سرما یا کاهش دمای محیط در وسایل مختلف مانند کولر خودرو، سیستم های تهویه مطبوع، درایر هوا فشرده و چیلر های صنعتی و تجاری استفاده می شود. این گاز جایگزینی برای گاز R12 است که اثرات زیست محیطی بیشتری داشت. این گاز به شدت جذب کننده رطوبت است و نیاز به روغن غیر معدنی دارد2. این گاز غیر سمی و غیر قابل اشتعال است ولی در مقابل آتش تجزیه می شود و بخار اسیدی تولید می کند.

تاریخچه استفاده از گاز R134a

R134a در سال ۱۹۹۰ توسط شرکت دوپونت تحت نام تجاری سووا ۱۳۴ا تولید و عرضه شد. این گاز به عنوان یک جایگزین برای گاز R12 که در سیستم‌های تهویه مطبوع خودروها و یخچال‌ها استفاده می‌شد، معرفی شد. گاز R12 در سال ۱۹۸۷ تحت پروتکل مونترال ممنوع شد، زیرا این گاز حاوی کلر بود و باعث تخریب لایه اوزون می‌شد. R134a از این ماده فاقد بود و از نظر سازگاری با محیط زیست، ایمنی و کارایی بهتر از گاز R12 بود.

کاربردهای گاز R134a

گاز R134a از جمله گازهای مبرد پرکاربرد است که در بسیاری از صنایع و تجهیزات استفاده می‌شود. برخی از کاربردهای اصلی این گاز عبارتند از:

استفاده در سیستم‌های تهویه مطبوع

این گاز در سیستم‌های تهویه مطبوع خانگی و صنعتی مانند چیلر، کولر گازی، پمپ گرما و رطوبت‌گیر به عنوان یک مبرد استفاده می‌شود. این گاز می‌تواند در دماهای پایین، گرمای هوا را جذب کرده و به این ترتیب موجب خنک شدن محیط شود3.

استفاده در یخچال‌ها

این گاز در یخچال‌های خانگی و صنعتی به عنوان یک مبرد استفاده می‌شود. این گاز می‌تواند در دماهای بسیار پایین، گرمای مواد غذایی را جذب کرده و به این ترتیب موجب سرد شدن و نگهداری آن‌ها شود. تفاوت گازهای مبرد برای پر کردن یخچال را اینجا بخوانید.

استفاده در اسپری‌ها

این گاز در اسپری‌های مختلف مانند اسپری مو، اسپری بدن، اسپری خوشبو کننده و اسپری دارویی به عنوان یک محلول حلال و فشار دهنده استفاده می‌شود. این گاز باعث می‌شود که محتوای اسپری با فشار بالا از نازل خارج شده و به صورت قطرات ریز پخش شود.

سایر کاربردها

این گاز در برخی از صنایع دیگر مانند صنعت خودرو، صنعت پزشکی، صنعت برق و الکترونیک، صنعت آتش‌نشانی و صنعت هواپیمایی نیز کاربرد دارد. این گاز می‌تواند به عنوان یک مبرد، یک حلال، یک پاک کننده، یک گاز کار، یک گاز آزمایشگاهی و یک گاز خاموش کننده آتش به کار رود.

قیمت گاز R134a

R134a یک نوع گاز مبرد است که در سیستم‌های تهویه مطبوع و یخچال‌ها استفاده می‌شود. این گاز جایگزینی برای گاز R12 است که اثرات زیست محیطی بیشتری داشت. قیمت R134a بستگی به چندین عامل ، از جمله میزان تقاضا و عرضه در بازار، شرایط اقتصادی، نوع و کیفیت تولید کننده و هزینه حمل و نقل دارد. به طور معمول قیمت گاز R134a در بازار ایران بین 2,200,000 تا 11,000,000 تومان برای هر کپسول 13.6 کیلوگرمی متغیر است. این قیمت‌ها ممکن است به دلایل مختلف و بسته به شرایطی همچون نوسانات ارزی متفاوت باشد.

برندهای معتبر

R134a یک نوع گاز مبرد است که در سیستم‌های تهویه مطبوع و یخچال‌ها استفاده می‌شود. این گاز جایگزینی برای گاز R12 است که اثرات زیست محیطی بیشتری داشت. برندهای معتبر گاز R134a در بازارعبارتند از:

• گاز مبرد برند ایسکون ، ساخت چین، کیفیت و خلوص بسیار بالا
• گاز کولیب ساخت چین خلوص بیش از ۹۹٪، ساخت با استانداردهای اروپا
• هانیول (Honeywell) ساخت امریکا، باکیفیت‌ترین گاز موجود در بازار
• رفرون (Refron) ساخت هند، گازهای فریونی و سیال های مبرد تولید می کند
• فلورون (Fluoron) ساخت انگلیس، گازهای مبرد با کیفیت و خلوص بالا
• مکسرون (Maxron) ساخت مکزیک، گازهای مبرد با قیمت مناسب

نکات مهم در هنگام خرید گاز R134a

برای خرید R134a باید به چند نکته مهم توجه کنید. این نکات عبارتند از:

انتخاب برند معتبر:

برای اطمینان از کیفیت و خلوص R134a، بهتر است از برندهای معتبر و شناخته شده استفاده کنید. برخی از برندهای معتبر R134a عبارتند از: دوپونت، هانیول، هانی‌ول، دایکین، امکو، گرین کول و … .

بررسی تاریخ تولید و انقضا:

R134a یک ماده شیمیایی است که ممکن است با گذشت زمان تغییر خواص داشته باشد. بنابراین، باید تاریخ تولید و انقضای گاز را بررسی کرده و از خرید گاز منقضی یا قدیمی خودداری کنید.

بررسی وزن و فشار گاز:

R134a باید با وزن و فشار مشخصی بسته‌بندی شده باشد. وزن استاندارد گاز R134a برای هر کپسول ۱۳٫۶ کیلوگرم و فشار استاندارد آن برای دمای ۲۵ درجه سانتیگراد ۶۰۰ کیلوپاسکال است. باید از خرید گازی که وزن یا فشار آن کمتر یا بیشتر از این مقادیر باشد، اجتناب کنید.

بررسی بسته‌بندی و برچسب گاز:

R134a باید در بسته‌بندی‌های مقاوم و مهر و موم شده قرار گیرد. بسته‌بندی گاز باید دارای برچسبی باشد که شامل اطلاعات مهمی مانند نام برند، نام گاز، فرمول شیمیایی، وزن، فشار، تاریخ تولید و انقضا، شماره سریال، نشان‌های ایمنی و هشدارهای مربوطه باشد. باید از خرید گازی که بسته‌بندی یا برچسب آن ناقص، آسیب دیده یا تقلبی باشد، پرهیز کنید.

جایگزین های گاز R134a

R134a یکی از گازهای مبرد پرکاربرد است که در بسیاری از صنایع و تجهیزات استفاده می‌شود. اما این گاز نیز دارای برخی از محدودیت‌ها و معایب است. برای مثال، این گاز هنوز دارای اثر گرمایشی زمین است، اگرچه کمتر از گاز R12. همچنین، این گاز با برخی از مواد سازنده سیستم‌های تهویه مطبوع و یخچال‌ها سازگار نیست و ممکن است باعث خوردگی یا نشتی آن‌ها شود. به همین دلیل، در سال‌های اخیر، تحقیقات زیادی بر روی جایگزین‌های R134a انجام شده است. برخی از جایگزین‌های R134a عبارتند از:

گاز R1234yf

این گاز یک نوع گاز مبرد هیدروفلوروآلفین (HFO) است که دارای اثر گرمایشی زمین بسیار کمتری از R134a است. این گاز با سیستم‌های تهویه مطبوع خودروها سازگار است و می‌تواند به راحتی جایگزین R134a شود. اما این گاز دارای قیمت بالاتری از R134a است و همچنین در دماهای بالا ممکن است احتراق کند.

گاز R290

این گاز یک نوع گاز مبرد هیدروکربن (HC) است که دارای اثر گرمایشی زمین ناچیزی است. این گاز با سیستم‌های تهویه مطبوع خانگی و صنعتی و یخچال‌ها سازگار است و می‌تواند به عنوان یک جایگزین برای R134a مورد استفاده قرار گیرد. اما این گاز دارای قابلیت احتراق بالایی است و باید با احتیاط و تجهیزات ایمنی مناسب استفاده شود.

گاز R600a

این گاز نیز یک نوع گاز مبرد هیدروکربن است که دارای اثر گرمایشی زمین ناچیزی است. این گاز با سیستم‌های تهویه مطبوع خانگی و یخچال‌ها سازگار است و می‌تواند به عنوان یک جایگزین برای گاز R134a مورد استفاده قرار گیرد. اما این گاز نیز دارای قابلیت احتراق بالایی است و باید با احتیاط و تجهیزات ایمنی مناسب استفاده شود.

مزایای استفاده از گاز R134a

R134a با وجود محدودیت‌ها و معایبی که دارد، هنوز یکی از گازهای مبرد پرکاربرد و محبوب است. این گاز دارای برخی از مزایایی است که باعث شده است در بسیاری از صنایع و تجهیزات مورد استفاده قرار گیرد. برخی از مزایای R134a عبارتند از:

• سازگاری با محیط زیست
• کارایی بالا
• ایمنی بالا
• دسترسی آسان

معایب استفاده از R134a

• R134a در مقایسه با برخی گازهای خنک‌کننده دیگر مانند گاز R22 کارایی حرارتی کمتری دارد.
• R134a دارای فشار کاری بالا است.
• احتمال حداکثر سطح کلریدی (MCCP)
• استهلاک انرژی بیشتر
• هزینه بالا نسبت به دیگر گازها

مقایسه گاز R134a با سایر گازهای خنک کننده

R134a یک نوع گاز مبرد یا برودتی است که از سه اتم هیدروژن، اکسیژن و فلوئور تشکیل شده است. این گاز برای تولید سرما یا کاهش دمای محیط در وسایل مختلف مانند کولر خودرو، سیستم های تهویه مطبوع، درایر هوا فشرده و چیلر های صنعتی و تجاری استفاده می شود. این گاز جایگزینی برای گاز R12 است که اثرات زیست محیطی بیشتری داشت. این گاز به شدت جذب کننده رطوبت است و نیاز به روغن غیر معدنی دارد. این گاز غیر سمی و غیر قابل اشتعال است ولی در مقابل آتش تجزیه می شود و بخار اسیدی تولید می کند.

R134a را می توان با سایر گازهای خنک کننده مانند R600a، R410A، R22 و R12 مقایسه کرد. برخی از نقاط قوت و ضعف این گازها نسبت به R134a عبارتند از:

R600a

این گاز یک مبرد طبیعی است که از ایزوبوتان تشکیل شده است. این گاز برای کاربردهای خنک کننده با دمای پایین مناسب است و در یخچال های خانگی و صنعتی استفاده می شود. این گاز دارای اثر گلخانه ای کمتری نسبت به R134a است و به محیط زیست آسیب کمتری می رساند. اما این گاز قابل اشتعال است و نیاز به احتیاطات ایمنی دارد. همچنین این گاز با روغن های معدنی سازگار نیست و نیاز به روغن های سنتزی دارد.

R410A

این گاز یک مخلوط از دو گاز مبرد R32 و R125 است که در سیستم های تهویه مطبوع و کولر گازی استفاده می شود. این گاز دارای آنتالپی بیشتری نسبت به R134a است و عملکرد بهتری در سیکل های تبریدی دارد. اما این گاز دارای اثر گلخانه ای بالاتری نسبت به گاز R134a است و به محیط زیست آسیب بیشتری می رساند. همچنین این گاز با روغن های معدنی سازگار نیست و نیاز به روغن های سنتزی دارد.

R22

گاز r22 یک مبرد هیدروکلروفلوروکربن (HCFC) است که در گذشته در سیستم های تهویه مطبوع و یخچال ها استفاده می شد. این گاز دارای دمای جوش پایینی است و عملکرد خوبی در سیکل های تبریدی دارد. اما این گاز دارای اثر مخرب بر لایه اوزون و محیط زیست است و موجب افزایش پدیده گلخانه ای می شود. به همین دلیل استفاده از این گاز در بسیاری از کشورها ممنوع شده است.

R12

این گاز یک مبرد کلروفلوروکربن (CFC) است که در گذشته در سیستم های تهویه مطبوع و یخچال ها استفاده می شد. این گاز دارای دمای جوش بالایی است و عملکرد پایینی در سیکل های تبریدی دارد. اما این گاز دارای اثر مخرب بسیار بالایی بر لایه اوزون و محیط زیست است و موجب افزایش پدیده گلخانه ای می شود. به همین دلیل استفاده از این گاز در بسیاری از کشورها ممنوع شده است.

خطرات استفاده از گاز R134a

R134a یک گاز مبرد ایمن و محیط زیستی است که از نظر ترمودینامیکی و فیزیکی با سیستم های تبریدی سازگار است. اما این گاز نیز مانند هر ماده دیگری می تواند خطرات و مضراتی را به دنبال داشته باشد. برخی از خطرات استفاده از R134a عبارتند از:

• این گاز می تواند با تماس مستقیم با پوست یا چشم، موجب سوختگی، التهاب، قرمزی و درد شود. بنابراین در هنگام کار با این گاز باید از دستکش، عینک و لباس مناسب استفاده کرد.
• این گاز می تواند با تنفس آن، موجب سرگیجه، سردرد، تهوع، استفراغ، سرفه، تنگی نفس و اختلالات عصبی شود. بنابراین در هنگام کار با این گاز باید از ماسک، هود و سیستم تهویه مناسب استفاده کرد.
• این گاز می تواند با بلعیدن آن، موجب سوزش معده، اسهال، اسپاسم و اختلالات کبدی شود. بنابراین در هنگام کار با این گاز باید از خوردن، نوشیدن و سیگار کشیدن خودداری کرد.
• این گاز می تواند با تجزیه در مقابل آتش، موجب تولید گازهای سمی و اسیدی مانند فلوئورید هیدروژن، کربنیل فلوئورید و فسفین شود. بنابراین در هنگام کار با این گاز باید از آتش، جرقه و دمای بالا دوری کرد.
• این گاز می تواند با واکنش با آب، موجب هیدرولیز شده و اسید فلوئوریدیک تولید کند. بنابراین در هنگام کار با این گاز باید از آب و رطوبت دوری کرد.

اقدامات احتیاطی در هنگام استفاده از گاز R134a

برای استفاده ایمن و صحیح از R134a، باید اقدامات احتیاطی زیر را رعایت کنید:

• از تجهیزات ایمنی مانند دستکش، عینک و لباس مناسب استفاده کنید تا از تماس مستقیم گاز با پوست یا چشم جلوگیری کنید.
• از ماسک، هود و سیستم تهویه مناسب استفاده کنید تا از تنفس گاز جلوگیری کنید.
• از خوردن، نوشیدن و سیگار کشیدن در محیط کار خودداری کنید تا از بلعیدن گاز جلوگیری کنید.
• از آتش، جرقه و دمای بالا دوری کنید تا از تجزیه گاز و تولید گازهای سمی جلوگیری کنید.
• از آب و رطوبت دوری کنید تا از هیدرولیز گاز و تولید اسید جلوگیری کنید.
• از تجهیزات و وسایل شارژ جداگانه و مخصوص برای گاز R134a استفاده کنید تا از آلودگی گاز و سیستم جلوگیری کنید.
• محل نگهداری سیلندر گاز را از تابش مستقیم نور خورشید و حرارت دور نگه دارید و در جای مرطوب قرار ندهید.
• در صورت بروز هرگونه حادثه یا عوارض ناشی از استفاده از گاز R134a، فورا اقدامات اولیه ایمنی را انجام داده و به پزشک مراجعه کنید.

علائم مسمومیت با گاز R134a

مسمومیت با R134a ممکن است در صورت تماس مستقیم با پوست یا چشم، استنشاق یا بلعیدن آن اتفاق بیفتد. علائم مسمومیت با R134a ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سوزش، التهاب، قرمزی و درد در پوست یا چشم
• سرگیجه، سردرد، تهوع، استفراغ، سرفه، تنگی نفس و اختلالات عصبی در صورت استنشاق
• سوزش معده، اسهال، اسپاسم و اختلالات کبدی در صورت بلعیدن
• تولید گازهای سمی و اسیدی مانند فلوئورید هیدروژن، کربنیل فلوئورید و فسفین در صورت تجزیه در مقابل آتش
• هیدرولیز و تولید اسید فلوئوریدیک در صورت واکنش با آب

نحوه حمل و نقل و نگهداری گاز R134a

برای حمل و نقل و نگهداری R134a، باید رعایت کنید:

• از سیلندرهای مخصوص و مجاز برای گاز R134a استفاده کنید. از سیلندرهایی که برای گازهای دیگر استفاده شده اند، خودداری کنید.
• سیلندرهای گاز را در محلی خشک، خنک، تهویه شده و دور از منابع حرارتی، آتش، جرقه و اشعه مستقیم خورشید نگهداری کنید.
• سیلندرهای گاز را در حالت ایستاده و با استفاده از دستگیره یا زنجیر محکم کنید. از انداختن، لگد زدن یا برخورد قوی سیلندرها با هم یا با سطوح سخت خودداری کنید.
• سیلندرهای گاز را با استفاده از وسایل مناسب مانند دستکش، عینک و کلاه ایمنی حمل و جابجایی کنید. از تماس مستقیم گاز با پوست یا چشم جلوگیری کنید.
• سیلندرهای گاز را با استفاده از وسایل نقلیه مناسب مانند کامیون، تریلی یا قایق حمل کنید. از حمل گاز در خودروهای سواری، موتورسیکلت یا دوچرخه خودداری کنید.
• سیلندرهای گاز را در محلی که دارای سیستم آتش نشانی، اطفاء حریق و تهویه مناسب باشد، نگهداری کنید. از نگهداری گاز در محلی که دارای مواد قابل اشتعال، اکسید کننده، اسیدی یا بازی باشد، خودداری کنید.
• سیلندرهای گاز را در دمای زیر ۵۰ درجه سانتی گراد نگهداری کنید. از قرار دادن گاز در معرض دماهای بالا، فشارهای زیاد یا ضربات شدید جلوگیری کنید.
• سیلندرهای گاز را با استفاده از برچسب های مناسب مانند نام گاز، خطرات، تاریخ تولید و انقضا، شماره سری و ظرفیت مشخص کنید. از استفاده از سیلندرهایی که برچسب ندارند یا برچسب آنها خراب شده است، خودداری کنید.
• سیلندرهای گاز را در محلی که دسترسی به آن محدود باشد، نگهداری کنید. از دسترسی افراد غیرمجاز، کودکان یا حیوانات به گاز جلوگیری کنید.

خلاصه مقاله

گاز R134a با مزایا و معایب خود یکی از گازهای خنک‌کننده مهم در صنعت است. با این‌حال، با توجه به مسائل زیست محیطی و مصرف انرژی، تلاش‌ها برای یافتن جایگزین‌های بهتر و پایدارتر به صورت مداوم ادامه دارد. جایگزین‌های جدیدتر با کارایی حرارتی بالاتر و اثرات زیست محیطی کمتر معرفی شده‌اند تا به بهبود عملکرد سیستم‌های خنک‌کننده و کاهش اثرات منفی بر محیط زیست کمک کنند.

پاسخ به سوالات پرتکرار

چه جایگزین‌هایی برای R134a وجود دارد؟

جایگزین‌هایی نظیر گازهای R1234yf و R1234ze به عنوان گازهای خنک‌کننده جدیدتر و محیطی‌تر معرفی شده‌اند.

چه مخاطراتی برای استفاده از R134a مرتبط است؟

خطرات شامل فشار بالا، احتمال ایجاد مواد جلبک‌زا در برخی شرایط، و احتمال نشت گاز است.

چه اقدامات احتیاطی در هنگام استفاده از R134a لازم است؟

استفاده از تجهیزات حفاظتی مانند ماسک و دستکش، مدیریت نشت گاز، و رعایت اطلاعات ایمنی جزو اقدامات احتیاطی است.

چگونه می‌توان از خطرات استفاده از گاز R134a جلوگیری کرد؟

استفاده از تجهیزات ایمنی، نظارت بر نشت گاز، تعمیرات توسط افراد متخصص، و پیگیری دقیق اطلاعات فنی به این منظور لازم است.